- طاهریان(۲۵۹–۲۰۵ه/۸۷۲–۸۲۰م) اولین حکومت مستقل ایران پس از حملهٔ
اعراب بودند. در اوایل سده سوم، طاهر
بن حسین، یکی از سرداران مأمون عباسی از طرف او امیر خراسان شد و
به دلیل آن که عدم اطاعت خود را از مأمون اعلام کرد، اولین حکومت مستقل ایرانی پس
از اسلام در ایران تشکیل شد و حکومت او به طاهریان معروف شد. در زمان طاهریان نیشابور به پایتختی
برگزیده شد. طاهریان در جنگ با خوارج در شرق ایران به پیروزی دست
یافتند و سرزمینهای دیگری مانند سیستان و قسمتی از ماوراءالنهر
را به تصرف در آوردند و نظم و امنیت را در مرزها بر قرار کردند. گفته میشود که در
زمان حکومت طاهریان، به جهت اهمیت دادن آنان به کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان
به آسودگی زندگی میکردند. در زمان طاهریان قیامهای بابک
و مازیار که به ترتیب در
آذربایجان و طبرستان (مازندران) رخ داد باعث شد که آنها از توجه به شرق ایران باز
دارد. به همین دلیل خوارج دست به شورش زدند. آخرین
امیر طاهری محمد
بن طاهر نیز فردی مقتدر نبود. در نتیجه حکومت طاهریان رو به ضعف نهاد و سرانجام
در میانههای سده سوم هجری به دست یعقوب لیث
سرنگون شد